Tuesday, February 19, 2013

Ai Cập huyền bí

Ai Cập huyền bí -
Tìm hiểu kim tự tháp và lăng mộ

Nn văn minh Ai Cp c đi vi nhng câu chuyn kỳ bí luôn là “thi nam châm” có sc hút mãnh lit vi con người...
Có th nói, kim t tháp là mt trong nhng công trình vĩ đi mà đến nay, khoa hc hin đi vn chưa gii thích hết được công trình xây dng nó. Đó là chưa k đến nhng truyn thuyết xung quanh lăng m ca các Pha-ra-ông bí n luôn gn lin vi các kim t tháp.
Đ tìm hiểu được mt phn nhng bí n ca nn văn minh Ai Cp c, chúng mình s “đt nhp” kim t tháp th mt phen nhé!
Kim t tháp là lăng m ca các Pha-ra-ông được cho là nơi chôn giu ca ci, vt dng khi còn sng ca Pha-ra-ông.
Đi vi nhng tên trm sa mc, nơi đây chng khác gì m vàng. Vì vy, đ bo v s yên bình cho Pha-ra-ông cũng như an toàn cho s ca ci chôn theo, dưới thi vua Tutankhamun, các Pha-ra-ông thường được chôn sâu dưới lòng đt.
Người Ai Cp c có nim tin mnh m v cuc sng vĩnh hng sau khi chết. Thm chí, h còn cho rng, đó mi là lúc bt đu cuc sng thc s ca mt con người. Vì vy, các lăng m thường được chôn theo mi th ca Pha-ra-ông lúc còn sng, đ ngài có th tiếp tc sng cuc sng mi kiếp sau. Không k vàng bc, trang sc…, h đem chôn mi vt dng dùng hàng ngày ca ngài, thm chí là c mt cái… bô! Có th, chú mèo ca Pha-ra-ông cũng s được ướp xác đ tiếp tc bu bn vi ch nhân ca mình dưới sui vàng.
 


H
m m ca nhà vua luôn là kho tàng đi vi bn đào m trm.
Các Pha-ra-ông còn được chôn cùng nhiu hình nm đy t trong lăng m ca mình. Các quan tư tế cho rng, các hình nm này s phc v Pha-ra-ông kiếp sau. Nhưng riêng nhng v Pha-ra-ông chết tr, h s được chôn cùng người sng. Đó là nhng người đy t b “đánh vào đu” đ “đi theo nhà vua”. Người Ai Cp c cho rng đó là minh chng ca s trung thành.
K thc (technology) hin đi đã mô phng được khuôn mt vua Tut da trên xác ướp ca ngài. 
Mt s người tin rng, v Pha-ra-ông tr Tutankhamun đã b sát hi bi chính bác rut ca mình - Ay - người mà sau này đã lên ngai vàng thay ngài. Nhưng thc tế thì không phi vy. Các nhà khoa hc đã tìm thấy ra nhiu thương tn đng sau gáy ca xác ướp Pha-ra-ông Tut (tên gi khác ca Tutankhamun). H đt ra gi thuyết có thể ngài đã gp tai nn trong mt chuyến đi săn.
Nhưng đến năm 2005, vi k-thuật (technology) chp X-Quang CT tối tân, toán nghiên cu đã phát hin ra ngài tng b gãy chân, và đây chính là nguyên nhân dn đến cái chết đy nghi vấn ca v Pha-ra-ông tr tui.
Thông thường, mt người khó lòng "t giã cõi đi" ch vì chiếc chân gy ca mình, nhưng dưới "bàn tay" ca bnh st rét, đây s là mt câu chuyn khác. Theo kết qu xét nghim ADN t mu các xác ướp có trong lăng m, Pha-ra-ông Tut đã nhim vi-rút st rét và khiến chuyn gãy chân ca ngài tr thành mi him ha thc s, có nh hưởng trc tiếp đến mng sng.
Chiếc mt n bng vàng nng 11 kg ni tiếng ca v Pha-ra-ông tr tui.

Ngay c quan tài ca Pha-ra-ông cũng được làm bng vàng. Qu thc đây là mt kit tác ngh thut được chm tr rt tinh xo.

Hình nh các nhà kho c hc khi tìm thy xác ướp Pha-ra-ông Tut. 
Vào nhng năm 1800, nhiu người tin rng, các kim t tháp cha đng mt sc mnh vô hình nào đó khi nó có th bo qun, gìn gi xác ca Pha-ra-ông nguyên vn, hay thm chí có th làm sc li lưỡi dao đã cùn.



Các kim t tháp thường được ví như nhng chiếc máy tính làm t đá, đài thiên văn thi c đi dành cho các nhà thiên văn hc và chiêm tinh hc. Đng trên kim t tháp, người Ai Cp c có th tính tương đi chính xác chu kỳ ca mt ngôi sao, t đó suy ra thi gian ca các v mùa, thi gian hoàn thành các công trình xây dng ln...
Đi vi người Ai Cp c, hình nh kim t tháp còn là biu tượng cho quyn lc tuyt đi ca nhà vua và cũng là cách nhà vua đến vi thn Ra (Thn Mt Tri - v thn quan trng nht trong tín ngưỡng Ai Cp c đi) sau khi qua đi. Điu này ging như vic quan nim "lên thiên đường" ca đo Thiên Chúa.
Các kiến trúc sư ca vua Napoleon (Pháp) tng nói rng, nếu s dng khi lượng đá dùng đ xây nên kim t tháp ln Giza thì h có th xây dng được mt bc tường vòng quanh nước Pháp.
Vua Napoleon đã tng đi vào kim t tháp Ai Cp. Lúc tr ra, người ta trông thy sc mt ông vô cùng nht nht, đi đng cũng không vng. Mc dù Napoleon t chi nói v điu này, nhưng theo mt s người thì có th ông đã nhìn thy trước tương lai ca mình.
Napoleon tng có chuyến "du hành" vào kim t tháp.
Nhng người Hy Lp c cho rng, các kim t tháp được xây dng trong khong thi gian trên 10 năm, vi s góp sc ca 10.000 nô l. Tt c s nô l này đu b đi x rt tàn t. Nhưng thc tế thì không phi vy. Chúng được xây dng bi 25.000 người đàn ông hay thm chí hơn c thế. Nhng người này được đi x rt tt. H được cung cp tht bò và nước ung, và mi người ch b buc phc v cho vic xây kim t tháp trong 5 năm. Đi vi mt s người, vic tham gia xây kim t tháp là c mt s t hào to ln.
Bên trong kim t tháp là dày đc các cơ quan, mt tht vi đường đi lt léo cùng nhiu cm by.
nh mô phng vic xây dng kim t tháp ca các nô l thi đó.   
Bí mt lăng m c
Hu như tt c kim t tháp được khám phá  Ai Cp đu tng b trm mò vào trước đó. Đó là lý do vì sao khám phá v khu m đá ngm ca vua Tutankhamun là vô cùng quan trng. Ti Ai Cp, bên cnh thi tiết khc nghit thì nn đào m trm thc s là mi nguy ln nht đi vi s yên ngh ca các nhà vua.
L
c lượng đào m trm đây nhiu đến mc nó tng là mt trong nhng ngh nghip hp dn, mang li nhiu lợi tức nht cho đám thanh niên. Tuy nhiên, không phi k nào cũng thành công, bi hu hết đu phi tr giá rt đt bng chính tính mng ca mình. Đám đào m trm s “đi theo Pha-ra-ông” sau mt thi gian đt nhp lăng m vì nhim phi khí đ
c bên trong.

Mt lăng m đang được khai qut.
Tương truyn, thi xa xưa, tng có mt v vua ca Baghdad đt nhp vào trung tâm ca đi kim t tháp Giza. Ông ta tìm tháy quan tài ca Pha-ra-ông Cheops nhưng bên trong thì trng không. Gii thích cho điu này, các nhà kho c cho rng, ông ta đã vào nhm phòng, vì bên trong kim t tháp là rt nhiu phòng cha xác ướp gi, to thành mt mê cung đánh la bn đào m trm.
V
i s ni tiếng và “chu chơi” cho lăng m ca mình, nơi chôn ct Pha-ra-ông Tutankhamun cũng đã b trm “viếng thăm” ch vài ngày sau khi “nhp quan”. Nhng tên trm này đã đ l du vết khi đánh rơi mt túi đy nhn trên đường h
m mà chúng đào vào.
Nh
c đến lăng m Tutankhamun, chúng ta không th b qua Lord Carnarvon, người tài tr cho vic khai qut lăng m năm 1922. Ông đã qua đi mt năm sau đó. Khi ông chết, nhng ngn đuc sáng ca Cairo đã pht tt, con chó ca ông chy vào nhà sa không ngng. Nhiu người nói rng, đó chính là tai ha mà ông y phi chu t li nguyn ca các v
vua.

Chân dung Lord Carnarvon.
Ngoài vàng bc châu báu được chôn theo, các xác ướp còn được chôn cùng vi “Cun sách ca Thn Chết” (The book of Dead). Đây không hn là nhng li nguyn ám lên lũ trm m, mà ch là sách hướng dn làm thế nào có th sng kiếp sau ca các Pha-ra-ông.
Nh
ư đã đ cp trong kỳ trước, người Ai Cp c có nim tin mnh m vào cuc sng thế gii bên kia. Thm chí, h còn cho rng, khi mt người t giã thế gian thì mi chính là lúc anh ta bt đu cuc sng thc s
.

Cun sách này tng được xut bn rng rãi.
Người chết s phi vượt qua ca i trí tu ca thn Horus.
Khu khai qut lăng m vua Djer.
Năm 1901, nhà s hc người Anh, Flinders Petrie đã khám phá ra lăng m ca Pha-ra-ông Djer (nhà vua ca triu đi Ai Cp đu tiên). Khi đó, ông đã tìm thy mt cánh tay được qun vi băng đ bt li l hng trên bc tường. Hin ti, các nhà khoa hc vn chưa chứng minh được đó là tay ca ai. Nhiu gi thiết cho rng đó là cái giá phi tr cho mt tên trm m.

Nhà s hc người Anh Flinders Petrie đã khám phá ra lăng m Pha-ra-ông Djer.
Lăng m ca các Pha-ra-ông thường có din tích rt ln, vì nó được xem là cung đin ca nhà vua thế gii bên kia.
Trong nhng năm 1880, mt tên trm đã b tóm sau khi bán nhng món trang sc quý giá ca gn 30 xác ướp. Được biết, tên trm này tng là hướng dn viên du lch đưa khách tham quan các lăng m c. Do không kim chế được lòng tham trước nhng món trang sc quý giá, hn quyết đnh “chuyn ngh” thành mt tên trm.
Vi
c tàu Titanic chìm tng b đ li do li nguyn t xác ướp được đt trên tàu trên đường chuyn ti M. Câu chuyn này ám nh nhiu người trong thi gian dài và sau này, các nhà khoa hc đã chng minh vic đó không h có th
c.

Li nguyn ca xác ướp tng b cho là nguyên nhân làm chìm tàu Titanic.
Bí mật các xác ướp
Nhng xác ướp được đt trong chiếc lu đc bit mang cái tên khá “kêu”: “The Beautiful House” (Tm dch: Ngôi nhà xinh đp) vi ng ý, các quan tư tế đang làm mt vic nhân đo, giúp xác ướp bt đu mt cuc sng tt đp hơn.

"Ngôi nhà xinh đp" ca các xác ướp.
S dĩ, người Ai Cp c phi chn mt nơi ho lánh như vy, là để tránh được ánh mt nhòm ngó ca bn đào m khi chuyn xác ướp đến các lăng m.
Trước khi tiến hành ướp xác, các quan tư tế s phi loi mt s cơ quan ca xác ướp đi đ giúp công vic bo trì được tt hơn. Các cơ quan này s được ct trong các hũ nh khác nhau, chôn theo xác ướp đ đm bo rng, xác ướp vn đy đ mi cơ quan khi bước sang thế gii bên kia.
Các đôi m
t ca xác ướp được thay thế bng đá đen. Tuy nhiên, dưới thi Ramesses IV, h đã thay bng hành. Điu đó s khiến cho nhng người thi by gi nh nước mt khi vào tham quan các lăng m, mt cách đ th hin s thương tiếc đi vi người quá c
.
Linh hn các xác ướp Pha-ra-ông s đi qua Duat - mt nơi có nhng h nước sôi, sông la và nhng con rn phun nc đc! Đây chính là đa ngc theo trí tưởng tượng ca người Ai Cp. Nếu vượt qua được tt c và chng minh ct cách hoàng tc trong mình, Pha-ra-ông s được đến vi thn Mt Tri (thn Ra) – lên thiên đàng.

Th
n ướp xác Anubis đang cân qu tim (s thành tht) ca người chết vi mt chiếc lông chim.

Sau khi vượt qua i "cân tim", thn Anubis s dn người chết đến gp Diêm Vương.
Vua Charles II (Anh) tng thu nht và hng nhng lp bi rơi ra t các xác ướp đ dùng chúng trên da ca mình. Ông tin rng “nhng sc mnh linh thiêng, cao quý nht” s giúp thanh ty cơ th ông khi bi thế trn tc.

Vua Charles II tng là người rt tin vào sc mnh ca các xác ướp.
Các xác ướp b đánh cp ri được gi đến M nhng năm 1890 đu b đem nghin và trn thành giy gói. Sau đó, các khách hàng bt đu t vong hàng lot do dch t. Vào thi đim đó, người ta cho đó là s tr thù ca xác ướp, nhưng thc tế, công ngh ty trùng giy thế k 19 chưa thc s phát trin nên các vi khun có trong xác ướp đã gây ra căn bnh này.

M
i click vào link xem "Bí M
t V Xác Ướp Ai Cp" (Phim tài liu):

Nữ hoàng Ai Cập - những bí ẩn mới được khai quật

Tiếp tục khám phá sự thật xung quanh cuộc đời và sự nghiệp của ba vị nữ hoàng Ai Cập cổ đại: Hatshepsut, Cleopatra và Nefertiti.


1. Nữ hoàng Hatshepsut
Hatshepsut (hay còn được viết là Hatchepsut trong nhiều tài liệu) là con gái của Pha-ra-ông Thutmosis I và nữ hoàng Ahmose. Theo ghi chép, bà là em gái của Pha-ra-ông Thutmotis II, rồi sau này trở thành vợ vua. Bà trị vì Ai Cập trong khoảng 1479 – 1458 TCN, thuộc vương triều thứ 18 sau khi Pha-ra-ông Thutmosis II băng hà.

Tranh miêu tả Nữ hoàng Hatshepsut theo nét vẽ của họa sĩ ngày nay.
Khi còn sống, nhờ tài lãnh đạo có phần xuất sắc hơn nhiều đấng nam vương, nữ hoàng Hapshepsut đã tạo nên một triều đại bình ổn, phát triển mạnh về thương mại và nghệ thuật. Những thành công đó đã tạo điều kiện cho nữ hoàng Hapshepsut bắt tay vào những dự án xây dựng lớn chưa từng có. Trong số đấy, nổi bật nhất có lẽ là đài tưởng niệm tại đền thờ Karnak.
\
Chân dung nữ hoàng khi lên ngôi Pha-ra-ông.
Bà còn cho xây dựng và sửa sang lại nhiều đền thờ, trong đó có ngôi đền Deir el - Bahari, “ngôi nhà” của rất nhiều tác phẩm điêu khắc ghi lại chuyện thần thoại, nguồn gốc của nữ hoàng và các biến cố xảy ra khi bà cầm quyền.

Toàn cảnh đền Deir el - Bahari.


Một góc đền với tượng đá chim ưng.
Nữ hoàng Hatshepsut được đánh giá là một trong những nữ hoàng quyền lực nhất trong lịch sử thế giới cổ đại. Trong thời gian trị vì, nhờ những đóng góp lớn trong việc cải thiện đời sống nhân dân, nên bà rất được lòng quần chúng. 
Sau khi nữ hoàng qua đời, Pha-ra-ông kế nhiệm - Thutmose III - cùng con trai mình đã sai người đập phá lăng mộ của bà, tìm mọi cách nhằm xóa bỏ hình ảnh vị nữ hoàng anh minh khỏi tâm trí người dân sông Nile.

Tượng nhân sư chân dung nữ hoàng tại Bảo tàng Ai Cập, Cairo.

2. Nữ hoàng Cleopatra
Mỗi lần nhắc đến các nữ hoàng Ai Cập cổ đại, ta không thể bỏ qua nữ hoàng Cleopatra. Dù có rất nhiều nữ hoàng đã sử dụng cái tên này song nổi tiếng nhất là Cleopatra VII - người lên ngôi cuối cùng của đế chế Ai Cập cổ đại.



Tác phẩm điêu khắc chân dung nữ hoàng trên đá.
Không chỉ được cho là có sắc đẹp “nghiêng nước nghiêng thành”, nữ hoàng Cleopatra còn khiến người đời khâm phục vì tài ngoại giao của mình. Tuy vậy, một người phụ nữ như bà khó lòng bảo vệ đất nước toàn vẹn trước sự nhòm ngó của đế quốc La Mã hiếu chiến. Để tránh đi đến một cuộc chiến tranh, nữ hoàng Cleopatra đã giả bộ có tình cảm với Gaius Julius Caesar - nhà cầm quân, chính trị gia nổi tiếng của kẻ thù. Sau đó, khi tướng Caesar bị ám sát, bà tiếp tục quan hệ tình cảm với tướng Mark Antony.

Còn đây là hình ảnh nữ hoàng trên tiền Ai Cập cổ.
Trong suốt thời gian trị vì, nữ hoàng Cleopatra phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, điển hình nhất là sự phản đối kịch liệt mối quan hệ giữa nữ hoàng và tướng Caesar từ phía nhân dân. Dân chúng đã phóng hỏa đốt thư viện Alexandria nhằm tỏ rõ thái độ của mình. Thư viện Alexandria - kho tàng sách của nhân loại - đã mất 1/2 số tài liệu quý sau vụ hỏa hoạn. Điều này đã khiến nữ hoàng suy sụp trong một thời gian dài.

Tượng đồng miêu tả lại dáng nằm quý phái của nữ hoàng.
Khi Ai Cập thất thủ, nữ hoàng quyết định giữ gìn phẩm giá bằng cách tự sát. Nhiều tài liệu nói bà đã để một chú rắn độc cắn vào cổ, nhưng cũng có nhà nghiên cứu cho rằng bà đã uống thuốc độc. Hiện nay, câu trả lời về nguyên nhân cái chết của nữ hoàng Cleopatra vẫn là một ẩn số.
Mặc dù không có những thành tích “lẫm liệt” như nữ hoàng Hapshepsut, nhưng các bí quyết làm đẹp của nữ hoàng Cleopatra lại trở thành một trong những liệu pháp tuyệt vời nhất cho phái đẹp, được áp dụng rộng rãi trong các salon spa cao cấp ngày nay. Bên cạnh đó, nữ hoàng còn là nguồn cảm hứng bất tận cho các tác phẩm điện ảnh, kịch nói trên toàn thế giới.

Nữ hoàng Cleopatra phiên bản điện ảnh.

3. Nữ hoàng Nefertiti
Nữ hoàng Nefertiti là vợ cả của Pha-ra-ông Akhenaten, được mệnh danh là “người phụ nữ đẹp nhất mọi thời đại”. Trong thời gian trị vì Ai Cập cùng chồng, nữ hoàng đã thực hiện cuộc cách mạng về tôn giáo khi chỉ thờ duy nhất Thần Mặt trời. Tuy nhiên, điều này đã khiến nhiều người nổi giận, dẫn đến nhiều rắc rối sau này cho vị nữ hoàng.


“Lịch trình làm việc” một ngày của nữ hoàng luôn bắt đầu với điệu nhảy dành cho Thần Mặt trời. Với sắc đẹp của mình, đây là sứ mệnh cao cả được giao cho nữ hoàng Nefertiti. Người ta tin rằng, nếu Thần Mặt trời ngây ngất trước điệu nhảy đầy tinh tế của nữ hoàng, ngài ắt hẳn sẽ đối xử tử tế với nhân dân Ai Cập.
Ngày nay, bí ẩn về cuộc sống của nữ hoàng Nefertiti vẫn là một chủ đề hấp dẫn đối với các nhà khảo cổ. Họ rất hứng thú với “biểu tượng sắc đẹp” Ai Cập và những phương pháp làm đẹp của bà.
Tương truyền, để “níu chân” Pha-ra-ông Akhenaten, nữ hoàng đã kẻ mắt đậm (một kiểu make-up rất thịnh hành hiện nay), đội bộ tóc giả và tắm bằng nước ướp hương liệu đặc biệt. Tuy vậy, điều này chỉ hiệu nghiệm trong… 12 năm đầu trị vì của Pha-ra-ông Akhenaten, vì nữ hoàng sinh hạ cho nhà vua tất cả 6 công chúa mà không có hoàng tử nào.

Bí ẩn về nữ hoàng Nefertiti đã thu hút sự chú ý của rất nhiều nhà khoa học.
Khi triều đại Akhenaten suy tàn, quyền lực của nữ hoàng Nefertiti càng trở nên mạnh mẽ hơn khi được phong làm người đồng nhiếp chính. Sau khi Pha-ra-ông Akhenaten qua đời, quyền cai trị Ai Cập hoàn toàn nằm trong tay nữ hoàng. Lúc đó, bà có ý đền bù lại những rắc rối về tôn giáo trong khoảng đầu thời gian trị vì của chồng. Nữ hoàng cho phép người dân tiếp tục thờ các vị thần khác ngoài Thần Mặt trời, song sự mâu thuẫn khi đó đã quá lớn, không thể cứu vãn.
Điều này đã giải thích một phần vì sao khi các nhà khảo cổ tìm thấy xác ướp của nữ hoàng, họ chỉ nhận được một cơ thể đầy thương tật và biến dạng với những nhát cắt ở ngực, cổ, tay, chân. Toán nghiên cứu cho rằng đây là một hành động trả thù của những kẻ thờ đa thần.

Quan tài bằng vàng của nữ hoàng.
Hiện nay, bức tượng bán thân nổi tiếng của nữ hoàng Nefertiti tại bảo tàng Berlin, Đức vẫn có sức mạnh thu hút mọi ánh nhìn. Bức tượng tạc một gương mặt khả ái, trên đầu đội chiếc vương miện màu xanh, chiếc cổ thon vươn cao đầy vẻ kiêu hãnh cùng nụ cười bí ẩn trên đôi môi đỏ. Điểm đặc biệt ở bức tượng này là mới chỉ hoàn thành một bên mắt, càng làm nên “vẻ đẹp hoàn hảo một cách bí ẩn” của nữ hoàng.
Bức tượng nổi tiếng về chân dung nữ hoàng Nefertiti

No comments:

Post a Comment