ViŒt Nam : làm gì sau khi ÇÜ®c bÀu vào H¶i ñÒng Bäo An Liên HiŒp QuÓc ?

ViŒt Nam : làm gì sau khi ÇÜ®c bÀu vào

H¶i ñÒng Bäo An Liên HiŒp QuÓc ?

G.S VÛ QuÓc Thúc

                                           

Ngày 16 tháng 10 vØa qua , nܧc ViŒt Nam Çã ÇÜ®c bÀu làm thành viên không thÜ©ng tr¿c cûa H¶i ñÒng Bäo An Liên HiŒp QuÓc . ñÓi v§i kÈ vi‰t bài này , Çây là m¶t bi‰n chuy‹n chính trÎ rÃt quan tr†ng , có lë còn quan tr†ng hÖn cä viŒc nܧc ta Çã ÇÜ®c chÃp nhÆn vào T° ChÙc MÆu DÎch QuÓc T‰ ( W.T.O.) hay ÇÜ®c Hoa Kÿ chuÄn cÃp quy ch‰ mÆu dÎch bình thÜ©ng vïnh viÍn ( P.N.T.R ) . Tåi sao ? Tåi vì hai s¿ viŒc vØa k‹ chÌ mang låi cho ta l®i l¶c trong chØng mÙc chúng ta có Çû khä næng khai thác nh»ng dÍ dàng kinh t‰ và tài chánh m§i Çoåt ÇÜ®c .Trái låi , viŒc nܧc ta ÇÜ®c bÀu làm H¶i viên không thÜ©ng tr¿c cûa H¶i ñÒng Bäo An Liên HiŒp QuÓc v§i m¶t Ça sÓ khá ngoån m¿c ( 183 phi‰u thuÆn , 0 phi‰u chÓng trên t°ng sÓ 192 quÓc gia h¶i viên ) mang låi cho dân t¶c ViŒt m¶t cÖ h¶i rÃt thuÆn l®i Ç‹ mª m¶t trang sº m§i ÇÀy hÙa hËn . V§i ÇiŠu kiŒn là chúng ta bi‰t Ç¥t nh»ng quyŠn l®i tÓi thÜ®ng cûa ÇÃt nܧc lên trên m†i l®i ích riêng tÜ , m†i xu hܧng tÜ vÎ , tÜ thù...

Trong m¶t cu¶c phÕng vÃn bÃt ng© cûa Çài B.B.C , ngay bu°i sáng ngày 17/10/2007

( bÃt ng© vì không hËn trܧc và cÛng không dành th©i gi© chuÄn bÎ tÜ tܪng ) , tôi Çã không ngÀn ngåi giãi bÀy v§i kš giä Lê Quÿnh niŠm hân hoan thành th¿c cûa tôi sau khi nhÆn ÇÜ®c tin này .

Trܧc h‰t , ª cÜÖng vÎ m¶t ngÜ©i ViŒt tÎ nån c¶ng sän sinh sÓng tåi Pháp suÓt 29 næm qua , tôi không th‹ không hãnh diŒn khi thÃy nܧc mình ÇÜ®c chÃp nhÆn làm thành viên , dù chÌ v§i nhiŒm kÿ 2 næm , cûa cÖ quan ÇÜ®c coi là có quyŠn và trách nhiŒm duy trì nŠn trÆt t¿ và hòa bình cûa toàn th‰ gi§i . VÅn bi‰t , theo quy t¡c luân phiên , lÀn lÜ®t m‡i quÓc gia h¶i viên cûa Liên HiŒp QuÓc ÇŠu có khä næng ÇÜ®c bÀu vào sÓ 10 thành viên không thÜ©ng tr¿c cûa H¶i ñÒng Bäo An : nhÜng vào th©i Çi‹m tháng 10 / 2007 này , ViŒt Nam có th‹ g¥p s¿ chÓng ÇÓi cûa m¶t vài nܧc trong sÓ 5 thành viên thÜ©ng tr¿c có quyŠn phû quy‰t . Ch£ng hån , Hoa Kÿ hay Anh QuÓc , Pháp QuÓc có th‹ viŒn lš do là chính quyŠn C¶ng sän ÇÜÖng nhiŒm Çã không tôn tr†ng nh»ng nhân quyŠn và dân quyŠn cÖ bän ÇÜ®c nêu cao trong Bän Tuyên Ngôn QuÓc T‰ Nhân QuyŠn 1948 và các Công Чc QuÓc T‰ ti‰p nÓi . Riêng Trung QuÓc có th‹ e ngåi r¢ng m¶t khi ViŒt Nam ÇÜ®c vào H¶i ñÒng Bäo An , Çäng C¶ng Sän ViŒt Nam së thoát khÕi " s¿ bäo tr® " cûa Çäng C¶ng Sän Trung Hoa . ViŒc phû quy‰t này Çã không xÄy ra . Con sÓ 183 phi‰u thuÆn chÙng tÕ là ViŒt Nam ÇÜ®c s¿ ûng h¶ cûa hÀu h‰t các nܧc h¶i viên cûa Liên HiŒp QuÓc : Çó là m¶t l®i khí tinh thÀn rÃt quš báu có th‹ giúp ta thành công trong các cu¶c vÆn Ƕng ngoâi giao tÜÖng lai . Có nh»ng ngÜ©i tØ trܧc ljn nay thÜ©ng nêu cao giä thuy‰t là B¡c Kinh có th‹ " trØng phåt " n‰u Hà n¶i Çi " chŒch hܧng " , không theo Çúng khuôn mÅu " xã h¶i chû nghïa có thÎ trÜ©ng " Çang ÇÜ®c thº nghiŒm ª Trung QuÓc : có nhiŠu tri‹n v†ng là nh»ng ngÜ©i này së lÃy låi ÇÜ®c niŠm t¿ tín cÀn thi‰t cho m†i kÈ lãnh Çåo và nhÜ vÆy së không còn chû trÜÖng nhÜ®ng b¶ trܧc nh»ng yêu sách quá Çáng cûa nܧc láng giŠng phÜÖng B¡c n»a .

M¶t ÇiŠu nên Ç‹ š : cÖ h¶i thuÆn tiŒn hiŒn th©i , n‰u ta không bi‰t l®i døng , chÌ có th‹ g¥p låi , s§m nhÃt là sau 25 næm n»a . Kinh nghiŒm cho thÃy dân t¶c ta Çã " bÕ l« nhiŠu chuy‰n tÀu lÎch sº " và phäi gánh chÎu vô vàn hÆu quä bi Çát cûa nh»ng s¿ sai lÀm Ãy . N‰u ta låi Ç‹ " l« tÀu " m¶t lÀn n»a , ta së có t¶i n¥ng ÇÓi v§i hÆu th‰ . Câu hÕi ÇÜÖng nhiên ÇÜ®c Ç¥t ra : ViŒt Nam nên làm gì trong nhiŒm kÿ 2 næm gi» vÎ trí h¶i viên không thÜ©ng tr¿c cûa H¶i ñÒng Bäo An Liên HiŒp QuÓc ? Giäi Çáp câu hÕi này không có nghïa là " mách nܧc " Ç‹ cûng cÓ chính quyŠn ÇÜÖng nhiŒm . Vä chæng , ûng h¶ hay chÓng ÇÓi chính phû là quyŠn cÖ bän cûa m‡i công dân . Do Çó trình bÀy quan Çi‹m chính trÎ cûa mình phäi ÇÜ®c coi là m¶t quyŠn t¿ do bÃt khä xâm phåm , thÆm chí là m¶t ti‹n ÇŠ cûa th‹ ch‰ dân chû .

ViŒc ÇÀu tiên nên làm là kiŒn toàn nŠn Ƕc lÆp cûa xÙ xª . Nói nhÜ vÆy ch¡c nhiŠu ngÜ©i ngåc nhiên : vŠ pháp lš , ViŒt Nam Çâu còn là m¶t thu¶c ÇÎa cûa ngoåi bang nào n»a ? Chúng ta ch£ng là m¶t h¶i viên cûa Liên HiŒp QuÓc hay sao ? ViŒc này không ai có th‹ phû nhÆn . ñiŠu chúng tôi muÓn nói ª Çây là tình trång Ƕc lÆp th¿c t‰ . Chúng tôi tØng chÙng minh r¢ng Chính quyŠn B¡c Kinh có xu hܧng coi chính quyŠn Hà N¶i nhÜ là " chÜ hÀu " còn mình là " Thiên TriŠu " . Tåi sao ? Vì sau khi mÃt s¿ " che chª " cûa Liên Xô , næm 1991 , chính quyŠn c¶ng sän ViŒt Nam Çã t¿ nguyŒn Ç¥t mình dܧi s¿ " h‡ tr® " cûa chính quyŠn c¶ng sän Trung Hoa Ç‹ ÇŠ phòng s¿ " trª låi " cûa Hoa Kÿ . M¶t trong nh»ng cam k‰t cûa các Çåi diŒn ñäng C¶ng Sän ViŒt Nam trong cu¶c thÜÖng thuy‰t v§i Çåi diŒn ñäng C¶ng Sän Trung Hoa ª Thành ñô Ç‹ tái lÆp quan hŒ thân h»u gi»a hai nܧc sau cu¶c xung Ƕt ÇÅm máu næm 1979 là së gi» v»ng ÇÎnh hܧng xã h¶i chû nghïa . M¶t cách cø th‹ , ÇiŠu này ÇÜ®c hi‹u là th‹ ch‰ chính trÎ ª ViŒt Nam së " rÆp " Çúng ki‹u mÅu Trung Hoa . Trung Hoa không cÀn phái quân Ƕi và công chÙc sang cai trÎ nܧc ta ; ñäng C¶ng Sän ViŒt Nam Çóng vai " måi bän " Çó rÒi . Dï nhiên tình trång lŒ thu¶c này chÌ tÒn tåi n‰u nh»ng phÀn tº thân B¡c Kinh ti‰p tøc n¡m b¶ máy ñäng và qua ñäng n¡m toàn th‹ b¶ máy Nhà nܧc ViŒt Nam . ñ‹ kiŒn toàn nŠn Ƕc lÆp cûa xÙ xª , nhÜ vÆy , chÌ cÀn xºa Ç°i Hi‰n Pháp nh¢m trä låi chính quyŠn cho Nhân dân , ngÜ©i chû chính thÓng cûa ÇÃt nܧc . N‰u ñäng C¶ng Sän ViŒt Nam ÇÜ®c quÓc dân tín nhiŒm , ñäng së chi‰m Ça sÓ qua m¶t cu¶c t°ng tuy‹n cº t¿ do và trung th¿c :

do Çó vÅn gi» ÇÜ®c chính quyŠn . " Danh chính ngôn thuÆn " : tåi sao ñäng låi s® ? Tåi sao v¶i vã kh£ng ÇÎnh Çó là " t¿ sát " ?

ViŒc k‰ ti‰p nên làm là bi‰n tình trång trung lÆp th¿c t‰ hiŒn th©i ( neutralité de fait ) thành m¶t nŠn trung lÆp pháp lš ( neutralité de droit ) . Có ngÜ©i Çã ví chính sách " luÒn lách "

khôn khéo cûa nhóm lãnh tø ÇÜÖng quyŠn ª Hà N¶i nhÜ là m¶t " nghŒ thuÆt Çu dây " . NgÜ©i ta không Ç‹ š ljn nh»ng hÆu quä có th‹ rÃt tai håi cûa chính sách này . Tåi sao ? ñ‹ tránh nguy cÖ té nhào , kÈ Çu dây khi nghiêng vŠ tay m¥t , khi nghiêng vŠ tay trái . Trong th¿c t‰ chính trÎ , ÇiŠu này có nghïa là khi cÀn thì nhÜ®ng b¶ " m¶t chút " cho B¡c Kinh , " m¶t chút " cho Hoa ThÎnh ñÓn , Ç‹ lÃy lòng cä hai bên . KhÓn n‡i : n‰u nhÜ©ng B¡c Kinh m¶t cái l®i nào Çó thì chÌ ít lâu sau phäi nhÜ©ng Hoa ThÎnh ñÓn m¶t cái l®i tÜÖng ÇÜÖng . Và cÙ nhÜ th‰ , nhÜ th‰ , theo Çúng ngån ng» " ÇÜ®c Ç¢ng chân lân Ç¢ng ÇÀu " : nŠn Ƕc lÆp cûa xÙ xª dÀn dÀn hao mòn , cÖ hÒ mÃt h‰t ! Vä chæng , cách xº s¿ này mª ÇÜ©ng cho ngoåi bang dùng m†i thû Çoån , vÜÖng Çåo cÛng nhÜ bá Çåo , Ç‹ tåo cÖ sª th‰ l¿c , nói rõ hÖn , Ç‹ "trÒng ngÜ©i " vào n¶i b¶ dân t¶c ta , ngõ hÀu xº døng h† nhÜ m¶t " Çåo quân n¶i Ùng " khi h»u s¿ . Chúng ta Çã träi qua nhiŠu tang tóc , Çau thÜÖng chÌ vì ngoåi bang Çã dùng ÇÃt nܧc ta làm nÖi tranh giành th‰ l¿c gi»a h† v§i nhau : ÇØng Ç‹ thäm kÎch này tái diÍn !

Làm th‰ nào Ç‹ th¿c hiŒn m¶t nŠn trung lÆp pháp lš ? PhÕng theo hai tiŠn lŒ Thøy Sï và Áo QuÓc , tôi thÃy r¢ng cÀn có m¶t Bän Tuyên BÓ Trung LÆp do Chính quyŠn chính thÙc ÇÜa ra . Sau Çó , cÀn ghi ÇiŠu cam k‰t này vào Hi‰n Pháp , rÒi t° chÙc m¶t cuôc trÜng cÀu dân š Ç‹ chÃp thuÆn ÇiŠu khoän Hi‰n Pháp m§i Ãy . Bܧc chót là ÇŒ trình bän cam k‰t trung lÆp cûa ta trong m¶t H¶i NghÎ QuÓc T‹ Ç‹ ÇÜ®c các nܧc chÃp nhÆn . M¶t khi ta là thành viên cûa H¶i ñÒng Bäo An Liên HiŒp QuÓc , viŒc này có th‹ coi là khä thi .

Sau khi Çåt ÇÜ®c møc tiêu vØa k‹ , ViŒt Nam nên ti‰n thêm m¶t bܧc n»a :ñó là vÆn Ƕng thành lÆp m¶t khu v¿c trung lÆp bao gÒm không nh»ng các nܧc ñông DÜÖng cÛ ( ViŒt Nam , Cam BÓt , Lào ) mà cä Thái Lan , Mi‰n ñiŒn là nh»ng nܧc k‰ cÆn Trung Hoa ª phÜÖng Nam .

ñây không phäi là m¶t š ki‰n m§i mÈ vì nó Çã ÇÜ®c ÇÜa ra tØ tháng 9 næm 1966 trong m¶t bài diÍn væn long tr†ng cûa CÓ T°ng ThÓng Pháp De Gaulle džc tåi Nam Vang : De Gaulle g®i š là cä khu v¿c ñông Nam Á nên trung lÆp hóa , trܧc hi‹m h†a chi‰n tranh nóng bÕng gi»a Hoa Kÿ và Phe C¶ng Sän ( Liên Xô - Trung C¶ng ) . L©i khuy‰n cáo này Çã không Çem låi k‰t quä Çáng k‹ nào vì cä hai phía C¶ng Sän và ChÓng C¶ng ÇŠu tin tܪng là mình có th‹ ch¥n ÇÙng ÇÓi phÜÖng b¢ng võ l¿c . BÓn mÜÖi næm Çã trôi qua : Tình hình quÓc t‰ thay Ç°i sâu xa . TÜ tܪng " ÇÓi ÇÀu Ç‹ xác ÇÎnh th¡ng båi " dÀn dÀn nhÜ©ng ch‡ cho tÜ tܪng " toàn cÀu hóa " , ngø š là các th‹ ch‰ tåm th©i (?) khác nhau có th‹ giao lÜu trong hòa bình Ç‹ th¿c hiŒn m¶t cu¶c phát tri‹n kinh t‰ bŠn v»ng có l®i cho toàn nhân loåi . Trong hoàn cänh m§i này , th¿c th‹ quÓc gia dân t¶c ( Etats nationaux ) ÇÜa tÖi s¿ cånh tranh t¿ do gi»a nh»ng nܧc månh y‰u , giÀu nghèo rÃt chênh lŒch . ñ‹ cÜ«ng låi th‰ áp Çäo ÇÜÖng nhiên cûa các Çåi cÜ©ng , nh»ng nܧc nghèo y‰u nhÜ ViŒt Nam muÓn trung lÆp cÀn phäi k‰t liên v§i càc nܧc láng giŠng cùng cänh ng¶ , cùng chí hܧng : có nhÜ th‰ m§i tåo ÇÜ®c m¶t " khä næng m¥c cä " khi‰n các ÇÓi tác phäi n‹ nang .

Tôi tin r¢ng nh»ng nܧc k‹ trên së vui lòng k‰t liên v§i ViŒt Nam Ç‹ tåo thành m¶t khu v¿c trung lÆp vì các lš do sau Çây : a) CÛng nhÜ ta , h† phäi ÇÓi phó v§i xu hܧng bá quyŠn truyŠn thÓng cûa Trung QuÓc ; b) Nh»ng nܧc này Çã quen h®p tác v§i nhau trong khung " Ñy Ban QuÓc T‰ Cºu Long Giang " : Ai nÃy ÇŠu lo ngåi trܧc d¿ ÇÎnh cûa Trung QuÓc xây nhiŠu ÇÆp trên thÜ®ng nguÒn sông Cºu Long khi‰n toàn vùng trung và hå lÜu cûa sông này bÎ thi‰u nܧc ; c) Không m¶t nܧc nào có Çû phÜÖng tiŒn Ç‹ chÓng låi quân l¿c cûa Trung QuÓc n‰u xÄy ra m¶t cu¶c xung Ƕt : Ç‹ giäi quy‰t các vø tranh chÃp hiŒn tåi và tÜÖng lai chÌ còn m¶t ÇÜ©ng lÓi là ÇiŠu Çình và vÆn Ƕng dÜ luÆn quÓc t‰ . SÜ k‰t liên thành m¶t khu v¿c trung lÆp mang låi cho các nܧc thành viên m¶t th‰ ÇiŠu Çình månh më hÖn là n‰u ÇiŠu Çình tay Çôi v§i m¶t Çåi cÜ©ng ; d) Sau h‰t khÕi cÀn nói là ª vÎ trí h¶i viên H¶i ñÒng Bäo An ViŒt Nam dÍ thuy‰t phøc các nu§c láng giŠng h®p tác v§i mình .

ñ‹ k‰t luÆn : Ba công tác nên làm trong nhiŒm kÿ 2 næm cûa ViŒt Nam ª H¶i ñÒng Bäo An là dân chû hóa th‹ ch‰ chính trÎ Ç‹ kiŒn toàn nŠn Ƕc lÆp cûa xÙ xª ; bi‰n tình trång trung lÆp th¿c t‰ hiŒn th©i thành quy ch‰ trung lÆp pháp lš bŠn v»ng ; vÆn Ƕng thành lÆp m¶t khu v¿c trung lÆp v§i các nܧc láng giŠng ª phÜÖng Nam Trung QuÓc . Th©i gian hai næm không có là bao : n‰u hoàn thành ÇÜ®c mÃy công tác Ãy cÛng Çáng coi là m¶t thành tích hãn h»u ./.

Paris 19 tháng 10 næm 2007

G.S VÛ QuÓc Thúc